14. Teras Sergisi \ Görülmeyenler

ELGİZ MÜZESİ 14. TERAS SERGİSİ |GÖRÜLMEYENLER

Elgiz Müzesi Teras Sergileri ile heykel sanatçılarının yapıtlarına ev sahipliği yapmaya
devam ediyor. Bu yıl kavramsal çerçevesinin “Görülmeyenler” olarak belirlendiği 14.
Teras sergisinin teması temel bir felsefi problemi işaret etmekte.
Belki de aralarındaki en önemlisinin görme duyusu olduğu algısal deneyimler ile
gerçek dünya arasındaki ilişki Batı felsefesini 300 yılı aşkın bir süredir meşgul
etmekte. Görsel deneyim olarak adlandırılan bu ilişki gördüğümüz nesneleri ve
olgu durumlarını temsil eden bağımsız bir antite değildir. Bu deneyim nesneleri ve
olgu durumlarını doğrudan algılamamızı sağlar. Diğer yandan nesnelerin ve olgu
durumlarının bizim tarafımızdan deneyimlenmekten bağımsız bir var oluşları vardır.
Görsel algı durduğunda yani gözlerimizi kapadığımızda bile onlar var olmaya devam
ederler. Bu anlamda ontolojik olarak görsel algının iki ayrı unsurundan söz edebiliriz.
Doğrudan algıladığımız nesnel olarak var olan olgu durumları (ontologic objectivity)
ve bu olgu durumlarının algı deneyimimizin bir sonucu olan öznelliği (ontologic
subjectivity).

" Gerçek gördüğümüz ya da algıladığımız şey midir?"

Buna karşın Descartes’tan Kant’a birçok büyük filozof algının nesnesinin onun öznel
deneyimi olduğunu ileri sürmektedir. Yani gördüğümüz ya da algıladığımız şeyler
temsil olarak nitelendirilen kendi kişisel deneyimimizdir ve dolayısıyla da aralarında
nedensel bir ilişki yoktur. Oysa John Searle nesnel gerçeklik ve öznel deneyim
arasında nedensel bir ilişki olduğunu öne sürer. Çünkü nesnelerden yansıyarak
gözlerimize çarpan ışık bir dizi olay sonucu görsel deneyime sebep olur. Bu karmaşık
felsefi sorunsal felsefeye benzer bir biçimde sanatçıları görüneni ve görünenin
ardındaki gerçekliği aramaya itmiştir. Gerçek gördüğümüz ya da algıladığımız şey
midir?
20. Yüzyılın en önemli heykeltıraşlarından Constantin Brancusi, gerçeğin şeylerin dış
görünüşünde değil özünde olduğunu ileri sürerken sıklıkla soyut olarak değerlendirilen
heykellerinin aslında en gerçek olanı yansıttığını belirtmektedir. Oysa bugün
çoğunlukla görsel deneyimimizin biyolojik işlevinin bize gerçek dünya hakkında somut
bir bilgi verdiğini düşünüyoruz.

"Güpegündüz gözlerimiz açıkken
ne göreceğimiz bize bağlı değildir,
şimdi ve burada olanı görmeye
zorlanırız. Peki ya görmediklerimiz,
göremediklerimiz, Görülmeyenler?"

Bununla birlikte görsel deneyimin bir başka özelliği de doğası gereği şimdi ve burada
oluşudur. Güpegündüz gözlerimiz açıkken ne göreceğimiz bize bağlı değildir. Şimdi
ve burada olanı görmeye zorlanırız. Peki ya görmediklerimiz, göremediklerimiz,
Görülmeyenler?
Arkamızda olanı görmek için ya bedenimizi ya da başımızı o yöne döndürmemiz
gerekir. Bakışımızı o yöne çevirmediğimiz sürece onları göremeyiz. İşte Görülmeyenler
bizim bakmadığımız dikkatimizi yöneltmediğimiz yerdedir. Ama bu onların var
olmadığı anlamına gelmez. Biz sadece şu an ve burada olanı bakışımızın yöneldiği
şeyleri görebiliriz. Bazen görmemiz de yeterli olmayabilir. Söz gelimi gece gökyüzünü
seyrederken şimdi ve orada görünen yıldızlar gerçekte orada değildir, belki de
milyonlarca yıl önce kaybolmuştur. Oysa biz onları sanki şimdi oradaymış gibi
görürüz. Görsel deneyim etrafımızdaki gerçekliğin süreklilik arz eden ve adına
“görmek” dediğimiz bir temsilidir. Gözlerimiz açık olduğu sürece yalnızca ışığın
dokunuşu yoluyla çevremizi saran dünyayı görürüz. O halde sadece bakışımızın
yönünü değiştirerek görmediğimiz bilmediğimiz şeyler “Görülmeyenler” görünür hale
gelebilir.
Bu sergide eserleri terasta sergilenmek üzere seçilen 37 sanatçı, bakışlarını
görünmez olana değil Görülmeyenlere çevirerek bakmadıklarımızı, bakamadıklarımızı
bize gösteriyorlar.

Ömer Emre Yavuz

SANATÇILAR

ALMILA KARAY, AYBİKE KESKİN,BAHADIR HIZOL,BARIŞ CAN KULA,BARKIN COŞKUN,BERKE UYSAL,BURAK AYAZOĞLU,BÜŞRA KARA, BÜŞRA KÖLMÜK,CANER ŞENGÜNALP,ÇİĞDEM ŞAHİN,ÇİĞDEM YILDIRIM KORKMAZ,DENİZ KÜÇÜKBALLILAR,DİLEK ATEŞ
EMRAH ÖNAL, ESRA TAŞAR,GİZEM SEZEN ÖZÇELİK, GÜNGÖR YÜKSEL,H. ŞEYMA ÜSTÜNER UZUNÖZ,HALİL DAŞKESEN,İPEK YÜCESOY,KORAY BIYIKLI,LALE ALTUNEL,MARKAR ROBEN DİVARCI,MERT ÇIKILMAZKAYA, MİNE DEĞİRMENCİ AYDIN,OYA ÖZER
OZAN DURSUN,PEMBE HİLAL TÜZÜNER, SANEM TUFAN, SEMANUR ÖZDEMİR, SESİL BEATRİS KALAYCIYAN, SEVAL ŞAHİN,SITKI ERYILMAZ,TANSU KIRCI,TURGUT TÜRKER, UĞUR TANKUT